عوامل موثر بر تمایل به پرداخت نرخ افزوده بالقوّه مصرف کنندگان برای محصولات غذایی سالم (مطالعه موردی: کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی)

افزایش رویکرد بشر به نهاده­های غیرطبیعی و اغلب شیمیایی برای افزایش تولید محصولات کشاورزی، فزونی انواع بیماری­ها و مشکلات زیست­محیطی را منجر شده است. در چنین شرایطی، ارزش و اهمیت تولید و مصرف محصولات سالم غذایی بیش از پیش مشخص می­شود. بنابراین سنجش تمایل به پرداخت مصرف­کنندگان برای محصولات غذایی سالم، از اهمیت بالایی در زمینه برنامه­ریزی تولید و مصرف برخوردار است. در این راستا، هدف تحقیق حاضر شناسائی عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت اضافی بالقوّه مصرف­کنندگان برای محصولات غذایی سالم نسبت به انواع متداول می­باشد. داده­ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق پیمایش­های میدانی، با طراحی و تکمیل پرسشنامه به روش نمونه­گیری تصادفی ساده از 180 پاسخ­گو از میان کارکنان سازمان جهادکشاورزی آذربایجان­شرقی، در بهار و تابستان سال 1388 جمع آوری شده­است. به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت مصرف­کنندگان از روش ارزشگذاری مشروط و مدل لاجیت ترتیبی که به روش حداکثر راستنمایی برآورد شد، بهره گرفته شده­است. نتایج توصیفی نشان می­دهند که حدود 97 درصد مصرف­کنندگان حاضر به پرداخت مبلغی اضافی برای خرید محصولات سالم نسبت به انواع متداول هستند، در حالی که حدود 84 درصد آن­ها حاضر به پرداخت نرخ افزوده 5 الی  25 درصد برای خرید این محصولات هستند. نتایج حاصل از تخمین مدل حاکی است که عواملی چون درآمد افراد، بعد خانوار، تمایلات حفظ ­محیط­زیست، سطح اطلاع افراد از ویژگی­های محصولات سالم و ریسک مواد غذایی خطرزا اثر مثبت و معنی­داری بر تمایل به پرداخت آن­ها برای محصولات غذایی سالم نسبت به انواع متداول نشان می­دهند. همچنین خانم ها تمایل به پرداخت بیشتری داشته و وجود افراد با شرایط خاص در خانواده سبب افزایش معنی­دار تمایل به پرداخت نرخ افزوده مصرف­کنندگان برای محصولات سالم هستند.